Op deze pagina een vijftal onderwerpen: [1] Rolduc in het oorlogsjaar 1944-1945 door Laur Crouzen, [2] Om te overdenken, [3] Het verhaal van Jean Severeijns, [4] Rolduc toch niet zo bijzonder en [5] foto's van Rolduc,
[1] Rolduc in het laatste oorlogsjaar 1944-1945 door Laur Crouzen.
Laur Crouzen heeft mede op basis van het jaarboek 1945-1946 een levendig verslag gemaakt van de gebeurtenissen op Rolduc in het laatste oorlogsjaar. Het verhaal is door hem ook voorzien van een inleiding. Het jaarboek 1945 is tevens bijgevoegd. Ook blijken er enige filmfragmenten en foto's bewaard te zijn van de Amerikanen op Rolduc. Het Rolducse filmfragment is uitgelicht en de hele film kunt u ook bekijken op youtube. In het laatste derde deel gaat Laur gedetailleerd in op het besluit van bisschop Lemmens om van Rolduc een klein seminarie te maken voor het bisdom Roermond en om de nationale school Rolduc te beëindigen.
Het verhaal van Laur Crouzen en het jaarboek 1945 1946. |
|
| ||||||||||||||||
 |  |  | ||||||||||||||||
Het fragment dat te maken heeft met Rolduc. Zie de hele film hierna. |
The work horse of the western front - the big picture.
[2] Om te overdenken.
In de jaarboeken treft men veel nostalgische verhalen aan die gaan over de tijd dat een iemand op Rolduc gezeten heeft; meestal zijn het oudere mannen of priesters die dat schrijven en die verhalen zijn dan zeer positief. Het ligt voor de hand dat verhalen van oud leerlingen die niet positief waren niet opgenomen zijn in de jaarboeken. Dat negatieve verhalen over Rolduc niet welkom zijn kan men eenvoudig nagaan door te lezen hoe men omgaat met het boek De Kleine Republiek van Lodewijk van Deyssel; in het jaarboek 1952 besteedt Ferdinand Sassen er een artikel aan. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat iedereen zijn verblijf op Rolduc als een feest heeft ervaren. Ik ken genoeg oud leerlingen die om allerlei redenen niets meer met Rolduc te maken willen hebben.
Mijn indrukken van een driejarig verblijf op Rolduc: Je werd geleefd; de planning voor de hele dag, de hele week en het hele jaar lagen vast; er was weinig privacy. Vooral de nestwarmte van een gezin ontbrak. Van alle kanten werd je in de gaten gehouden en gecontroleerd; het zogeheten Notensysteem. Voor eigen initiatief en planning was alleen binnen de kaders die reeds ingevuld waren enige ruimte; kaders zoals verplicht verblijf in de studiezalen en recreatieruimtes op bepaalde tijden. De buitenwereld was gevaarlijk. Van het katholieke geloof werd je doordrongen: de mis, de hoogmis, het lof, misdienaar zijn, processies, bidden voor en na, overal beelden en tekeningen van heiligen, het tonen van het allerheiligste, religieuze gezangen etc etc. Ik was blij toen ik er in 1965 weg kon komen en naar een gewoon Gymnasium in Maastricht kon gaan: het Henric van Veldeke College; de zon scheen weer en de hemel was blauw en onbewolkt. Wat een opluchting. De reden voor mijn gedwongen vertrek was dat ik verliefd werd en niet zomaar verliefd maar ook nog op een meisje. Oei..dat kon natuurlijk niet; mijn argumenten dat God liefde is en dat daar niets verkeerd mee kan zijn werden mij niet in dank afgenomen. Ik was niet te handhaven en kon vertrekken; fantastisch..iets mooiers kon me niet gebeuren...De woorden blijde boodschap en verlossing kregen een concrete inhoud. Uiteraard heb ik veel op Rolduc geleerd; het bleek bijvoorbeeld bij de overgang naar Maastricht dat ik ver voor lag op Latijn en Grieks; wat wiskunde betrof lag ik achter. Gelukkig heb ik dat probleem soepel kunnen oplossen.
U kunt op alle foto's klikken en dan worden ze in volledig scherm weergegeven. Hier een foto van een studiezaal; het is de meest noordelijke studiezaal vlakbij de huidige brasserie. Let op de nog aanwezige steunpilaren van de doorbraak rond 1910; daar herkent u het aan.
Het belangrijkste wat Rolduc me geleerd heeft is het studeren zelf en het besef dat discipline en regelmaat daarbij noodzakelijk zijn. Je moest op bepaalde tijden met zijn allen in de studiezaal gaan zitten; van ellende ging je wel studeren anders ging de tijd niet voorbij. Ik moest van mijn moeder naar Rolduc; samen met de kapelaan , een jeugdvriend van haar, ben ik slim naar Rolduc geleid...de biljartzaal, de eetzaal, de gangen, de speelplaats etc...; toen ik er eenmaal was moest ik er blijven. Heimwee kan ervoor zorgen dat je een mooie plek heel anders ervaart; je gevoelens voor die plek worden negatief beïnvloed. Ook dat ik er gevangen zat heeft me Rolduc negatief laten ervaren...Tis niet anders. Waarom dan zoveel interesse in Rolduc? Ik heb altijd willen weten waar dat systeem vandaan kwam en dat weet ik nu wel: Het ontspruit aan de geest van bisschop van Bommel en is in de loop der tijd verder geëvolueerd en geperfectioneerd.
Als ik oude foto's bekijk van leerlingen op Rolduc dan vraag ik me vaak af hoe die het Rolducse leven ervaren hebben. Ik heb een aantal van die foto's bij elkaar gezocht en hier gepresenteerd. U kunt ze als kopie op uw pc zetten en eens uitvergroten en dan de gezichten van de jongens eens bestuderen; er is best veel te zien. Bedenk dat veel leerlingen naar Rolduc moesten van hun ouders en helemaal niet wisten wat hen daar te wachten stond; het was 'goed' voor je , vond 'men'.
Eerst een foto van voor 1915; de priester is Joseph Raven, een echte kindervriend. De plek is de speelplaats van Klein Rolduc. Het poortje en het torentje bestaan nog steeds. Bekijk de jongetjes maar eens, ik vind het arme knulletjes in een onnatuurlijke omgeving; let eens op de angstige jongen die links voor Raven staat. Zijn ze vrijwillig op Rolduc? Hoe ervaren ze het?
Foto een.
Hierna de tweede en derde foto; ze zijn allebei uit het schooljaar 1906-1907; Op foto twee zijn alle leerlingen van Klein-Rolduc met in het midden Joseph Raven, onze grote kindervriend. Helemaal links staat Corten. De namen van de andere vier priesters zijn me bekend, maar zoals meestal, van de leerlingen is niemand met naam bekend. Bekijk eens de gezichten van de jongetjes; Zijn ze er vrijwillig?; Missen ze hun moeder?; Wat doe je die kinderen aan? Beseffen ze wat met hen gebeurt? Die willen echt geen priestertje worden! Kijk eens naar het jongetje wat op beide foto's voorkomt en die ik na foto drie apart laat zien...die kijkt toch echt niet vrolijk...kijk ook eens naar het kind op foto twee dat helemaal rechtsonder in de hoek zit weggedoken..als het mijn zoon of kleinzoon was haalde ik hem direct daar weg. Wat ontbreekt op deze foto is de aanwezigheid van de "moeder"; de kinderen zijn overgeleverd of toevertrouwd aan priesters, een bijzonder soort mannen; de kinderen kunnen geen kant uit; Joseph Raven kan nog zo zijn best doen om een 'moeder' en 'vader' voor deze kinderen te zijn, de liefde van een moeder en vader is niet te vervangen. Ik denk dat deze kinderen zeker hun moeder zullen missen. De kinderen op deze foto zijn zeker geen weeskinderen. Merk op dat Corten zijn linkerhand vaderlijk op de schouder van de jongen voor hem legt; ook de priester in het midden achteraan doet dat met zijn rechterhand. Ik kon dat niet verdragen.
Foto twee.
Een selectie van kinderen
 |  |  |  |  |
Foto drie. Deze foto is ook als prentbriefkaart verschenen; de foto is in 1897 gemaakt door de Parijse fotograaf Jules David. De derde foto is ook genomen op Klein-Rolduc en het gaat om dezelfde groep; merk op dat veel jongens elkaar vasthouden of tegen elkaar aanliggen. Daar moet je mee oppassen, want al te hechte vriendschappen zijn uit den boze, oei, oei....Achteraan is de rode poort, die in mijn tijd en nu nogsteeds groen geverfd is; dat was de poort naar Groot Rolduc en daar mocht je niet komen. De poort aan de voorkant is normaliter gesloten maar blijkbaar vond de fotograaf het interessant om het gesloten gesticht even te openen. De kindertjes zijn beschermd van de boze buitenwereld. Achteraan staan een paar priesters op te letten; neem maar aan dat er achter de fotograaf ook staan.
Op foto twee staat onderstaand jongetje in de derde rij als vierde naast Corten en op foto drie zit hij links vooraan. Er zijn meer jongens die op beide foto's voorkomen maar dit jongetje valt me toch op.
 |  |
Het leven van Joseph Raven 1852-1929 zoals beschreven in RJB1930; hij was o.a. hoofd van Klein Rolduc. |
| Het Noten-systeem ; sla hoofdstuk twee even over. |
|
Het systeem aan het werk. De leerlingen van Groot Rolduc in het schooljaar 1906 - 1907; Helemaal links achteraan niet zichtbaar is de Rode Poort naar Klein Rolduc.
[3] Jean Severeijns, op Rolduc van 1946-1952.
Jean Severeijns is afkomstig uit het dorp Heer bij Maastricht en heeft een boekje geschreven over zijn trieste ervaringen op Rolduc. Het boekje draagt de titel Het Vermoeden. Jean is inmiddels overleden; hij was werkzaam in het onderwijs. In het Limburgs dagblad van 4 oktober 1986 staat een artikel over hem en het boekje; ook in het cultureel supplement van het NRC handelsblad van 24 oktober 1986 wordt er aandacht aan besteed; hij is nog eenmaal terug geweest op Rolduc. De twee artikelen zijn volstrekt duidelijk. U kunt ze kopiëren en op uw pc groter maken. De hoofdpersoon waarop hij zijn pijlen richt is Directeur van der Mühlen. Ik doe hierbij de artikelen, twee klassenfoto's van hem en een stukje film waarop de zo gehate directeur te zien is. In ieder geval zult u dit soort verhalen niet terugvinden in de jaarboeken. Ik denk toch dat er veel van dit soort ervaringen zijn. Een paar jongens die iets soortgelijks overkomen is ken ik persoonlijk. Op het binnenpleintje met het fonteintje op Rolduc staat het beeldje van de Rolducien; Jean Severeijns is er ook een die ook gehoord mag en moet worden. Gelukkig is hij bij zijn bezoek in 1986 aan Rolduc milder geworden en herinnert hij zich ook de leuke zaken zoals bijvoorbeeld het toneel met van Dalsum en dat hij op zijn rug de toren gefotografeerd heeft. Ik denk dat hij gelijk heeft als hij zegt dat Rolduc een museum is geworden; nu is dat nog veel meer dan in 1986.
Na het boekje het Vermoeden twee foto's uit de jaarboeken: Jean Severeijns op zes gymnasium in het schooljaar 49-50, derde van links bovenste rij; Jean Severeijns op de Philosophie Supérieure in 1951-1952, staande helemaal rechts op een bankje staande. In het midden directeur van der Mühlen waar hij een zeer grote hekel aan heeft.
Het vermoeden
Hierna volgt het gedeelte uit het boekje het Vermoeden dat betrekking heeft op het Rolducse internaat; het gedeelte gaat over zijn familie en laten we hier buiten beschouwing. De beschrijvingen zijn zeer treffend en zeker herkenbaar voor personen die op Rolduc hebben gezeten; Tevens twee recensies: Een uit Trouw van oktober 1986, zie rechts in het midden bij -boekenetalage -, en een andere uit de Leeuwarder Courier van november 1986, zie de vierde kolom.
Uit het Vermoeden het Rolducse gedeelte |
| Recensie Leeuwarder Courier |
| Recensie Trouw |
|
Wellicht als toevoeging, op bladzijde 66 en 67 schrijft Jean over een grijsmarmeren plaat aan de muur; het is de gedenkplaat met namen van studenten van Rolduc die gesneuveld zijn voor het vaderland. De plaat, een kunstwerk van Charles Vos, hangt in de gang tegenover de huidige brasserie links aan de muur. Jean gebruikt de tekst "Gegaan ben ik door de witte gangen rond de zonnige bloeiende binnentuin" waarmee het artikel uit het jaarboek 1952 begint dat gaat over het onthullen van deze gedenkplaat.
Een filmfragment van de door hem gewraakte directeur van der Mühlen. Hij wijst met zijn vingertje naar u. Hij komt zeer dichtbij, best een griezel waar je nachtmerries aan over houdt als hij je niet mag.
[4] Rolduc toch niet zo bijzonder.
Het is uiteraard zo dat iedereen die op Rolduc is geweest dat persoonlijk als bijzonder heeft ervaren; maar als men bedenkt dat er heel veel van die kostscholen zijn geweest dan is Rolduc toch niet zo bijzonder. Het gebouw is natuurlijk bijzonder. Er zijn veel boeken geschreven over kostscholen maar er zijn twee interessante boeken die wat algemener zijn en men herkent veel zaken die gemeengoed waren voor die kostscholen: zoals orde en tucht gebaseerd op het principe van het publiek te schande zetten...lees Dupanloup hierboven...en de 'bijzondere vriendschappen'; hier is bedoeld seksuele vriendschappen tussen leerlingen van gelijk geslacht. Over seksueel misbruik van leerlingen door leraren wordt her en der ook geschreven. Ja, ook op Rolduc heeft sexueel misbruik zich ook voorgedaan; omdat ik er onvoldoende van weet besteed ik er hier geen aandacht aan. Het Rolduc dat ik hier bedoel is het vierde Rolduc van 1946-1971; het was bedoeld als Limburgs seminarie maar als snel werd het een gewone kostschool; er zijn weinig leerlingen priester geworden. In het boek van Perry hierna is redelijk vaak sprake van Rolduc. Op pagina 111 e.v. kan men over directeur van der Mühlen het volgende lezen; deze directeur dwong volgens getuigenis meer angst dan respect af en er was onder zijn leiding geen sprake van een kleine republiek maar van een autocratie; hij kende de bijnamen..de Bulles...en de volgende beschrijvingen...een zwarte donderwolk in priestertoog...vlees geworden argwaan...hij wist met zijn diepere emoties niet goed raad...een halve nazi...etc. Toen hij door Moors opgevolgd werd was dat voor iedereen een verademing: "Daar kon je gewoon tegen praten". De getuigenissen betreffende van der Mühlen bevestigen wat Jean Severeijns in het boek Het vermoeden over hem schrijft. De boeken die ik bedoel zijn:
 |  |
...........Einde overdenkingen voorlopig................
Ooit heb ik foto's op deze website gezet van Rolduc; ik laat ze maar staan. De eerste hebben we hierboven al gezien; hij is verkocht als postkaart.
[5] Rolduc in foto's.
0] Er zijn veel postkaarten van Rolduc verschenen in de loop der tijd; de leerlingen stuurden die naar huis met allerlei leuke boodschappen; hier een selectie
1] Er zijn op internet zeer veel mooie foto's te vinden. Een interessante website is deze over Kerkgebouwen in Limburg waar ook achtergrondinformatie is te vinden. Een website waar alle glas in loodramen op vermeld staan is deze.
2] Hier een mooie foto van de concha boven het hoofaltaar en de koepel. De foto is ook in hoge resolutie bijgevoegd zodat u kunt inzoomen. De beschrijving uit Rolduc in Woord en Beeld is bijgevoegd. Voor meer foto's zie Rolduc foto verslag; de foto in hoge resolutie ontvingen we van de maker van die site.
foto in hoge resolutie |
toelichting |
3] M. Delnoij heeft schitterende foto's gemaakt van Rolduc. Ze komen van deze website; u kunt ze daar downloaden en er vervolgens op inzoomen. De foto van het gewelf is zeer mooi; probeer dat maar eens te zien in de kerk zonder pijn aan uw nek te krijgen. Gebruik wellicht ook het gedenkboek Rolduc in Woord en Beeld van Corten; daarin wordt verteld wat er op de schilderingen allemaal te zien is.
