Bijzondere leraren.

Ongetwijfeld hebt u personen meegemaakt die een blijvende positieve indruk op u gemaakt hebben en die u veel gegeven hebben.  Er is een detail in bovenstaand schilderij van Rolduc II dat altijd mijn aandacht getrokken heeft, u ziet het als u even zoekt hiernaast: de priester die daar loopt met een leerling. Hij geeft uitleg aan de student, wellicht over de bloemen en de natuur.  Hoe een relatie tussen leerling en leraar in elkaar moet zitten om goed te zijn en waardoor dat allemaal bepaald wordt, dat heeft me altijd geboeid en boeit me nog steeds.

Op Rolduc is er nog niet zo lang geleden een priester, leraar en directeur geweest die vrijwel zonder uitzondering iedereen positief wist te raken: Jos Stassen. Inmiddels is op initiatief van zijn goede vriend de architect Piet Mertens met de steun van vele auteurs een interessante biografie over hem verschenen.

Er bestaat een radio-interview met Stassen op 18 februari 1994 waarin hij over zijn leven vertelt; in het begin is het wat moeilijk te verstaan maar al snel is het prima te volgen; let er eens op dat hij niet naar Rolduc maar naar Sittard verwezen wordt voor zijn priesterstudie. Zijn grote voorbeeld was pastoor Victor Roebroeck uit Schimmert; vlakbij diens graf is hij ook begraven.

Ik wil volstaan op deze website met enige foto's van zijn graf te Schimmert met een mooi gedicht dat hij in zijn jeugd maakte; een toespraak en rondleiding van Jos Stassen bij een klassenreünie gehouden op 8 en 9 april 1994  en een hommage aan Jos Stassen in de vorm van een gedicht dat in de grote eetzaal tijdens de grote reünie van 11 en 12 oktober 1991  is voorgedragen door een Rolducien; deze had het de avond er aan voorafgaand geschreven. De toespraak van Stassen op deze reunie en de preek van hem treft u ook aan. Tevens besteden we aandacht aan de film De Kleine Republiek die Stassen op Rolduc maakte. De titel verwijst naar het boek van Lodewijk van Deyssel met dezelfde titel dat de situatie op Rolduc in de negentiende eeuw beschrijft.

Het graf te Schimmert.

Een tafelspeech van Stassen.

De rondleiding door Stassen.

Het geluid is jammer genoeg niet denderend, maar het is niet anders. Hierboven heb ik u opmerkzaam gemaakt op het detail in het schilderij van Rolduc II waar de priester uitleg geeft aan een student; Stassen kan dat als geen ander, het is te zien in het volgende fragment. Is best uniek zo'n rondleiding door Stassen, de beste rondleider die er is. In het begin heeft hij het over het reliquiarium van de Heilige Daphne; een foto ervan vindt u in RWB op pagina 67, het is nu  verstopt onder het nieuwe altaar. Stassen wijst ook de plaats aan waar het vroeger stond en zegt dan dat de jongens er met hun handen niet afbleven.  

Een toespraak van Stassen voor de reünie op 11 en 12 oktober 1991 van  Rolduc III

Het gedicht voor Sjef Stassen voorgedragen door Boes Osse.

Twee preken van Stassen tijdens de hoogmis bij bovenstaande reünie. De eerste voorafgegaan door het luiden kerkklokken en gezang.

De toeschouwster zelf bekeken. 

Er is een mooie scene tijdens deze reunie van een zuster die terwijl ze zich amuseert met de aanblik van de feestende Rolduciens, zich opeens bewust wordt van het feit dat ze zelf in het middelpunt staat. Erg mooi gefilmd.

De film De Kleine Republiek van Stassen.

Rond  1961 heeft Stassen zoals bekend een  film over Rolduc gemaakt: de Kleine Republiek. Op een aantal reünies is die film vertoond, echter de verblijfplaats  van de originele filmrol was onbekend. In augustus 2015 is deze in de watertoren teruggevonden. In deze toren, in de kamer van Ger Donders is een grote donkere muurkast en daarin lag de film opgeborgen met nog meer filmmateriaal, ook de film van Tagage. Hiernaast de De Kleine Republiek ingeblikt.

Hierna de scene van Ailbertus die uit Doornik vertrekt met zijn twee broers; op het einde brengt Stassen het internaat in beeld.  Het is duidelijk dat een restauratie van de film noodzakelijk is. Ik doe er nog twee scenes bij; u kunt achterhalen waar het over gaat in de jaarboeken 1960 en 1961. In de laatste scene treft u allerlei metaforen aan die het Rolducse studieleven grappig weergeven.

In het  Limburgs Sagenboek van Pierre Kemp staat het verhaal van Ailbertus dat Stassen in zijn film verbeeldt:

"Te Doornik woonde de geleerde scholaster Ailbertus van Antoing. Op zekeren dag, toen hij in het gebed verzonken was, zag hij plots voor zich een prachtig oord: een heuveltop met hooge eiken begroeid en twee beken, die zich slingerden door een dal. Tegelijkertijd hoorde hij een stem, die hem zeide: ,,Ga naar de plaats, die ik u heb getoond en wijd ze Mij toe!" Ailbertus nam den pelgrimsstaf en vergezeld van zijn broeders Thyemo en Walger, trok hij naar Tongerenland, voorbij Maastricht tot hij eindelijk in het Wormdal bij den burcht van de Saphenberchs de plek herkende, die hem in bet visioen was getoond. En terwijl hij neerknielde om God te danken voor het gelukkige bereiken van zijn reisdoel, hoorde hij en ook zijn broeders van onder de aarde een veelvuldig gerinkel van schellen en een geheimzinnig klokkengelui van zulk een hemelschen klank, dat hij het begreep als een nieuwe aanduiding van God. De uitverkoren plek was echter ook reeds aan de bewoners uit den omtrek bekend; zij hielden haar voor heilig, wijl zij daar meermalen hemelsche verschijningen hadden gezien en lieflijke melodieën, als van hemelsche geesten gespeeld en gezongen, hadden gehoord."

Hierboven de door het filmmuseum te Venlo schitterend gerestaureerde film.

De meester aan het werk;  jaarboek 1961.

Ger Donders is verantwoordelijk voor het audiovisueel gebeuren op Rolduc en had een goede band met Stassen. Op 17 september 2015 zijn deze films door Rolduc via  Frank Holthuizen overgedragen aan het Limburgs Museum in Venlo om daar geïnspecteerd, gerestaureerd en geconserveerd te worden. Er zal t.z.t. ook een goede digitale versie van de film van Stassen beschikbaar komen. Hier het moment van overdracht; links Ger Donders en rechts Frank Holthuizen. De film van Stassen is nog net beneden rechts te zien.